Mevr. J.M.C. Kloppenburg-Versteegh (1862-1948)

Het leven van de Europeesche vrouw in Indië

"Volgens mijn beste vermogen zal ik neerschrijven, wat mij gesterkt en verlicht heeft, om mijn zware taak die ik te vervullen had, met veerkracht en opgewektheid te volbrengen. Lieve lezeressen, moeder te zijn van een dozijn kinderen en daarbij gevoegd de andere zorgen, waarin men zich door omstandigheden vaak geplaatst ziet, is dunkt mij, geen kleinigheid. (...) Ik zou voor mijn medemenschen zoo gaarne hun moeilijke levenstaak verlichten door de struikelblokken welke op ons levenspad zijn en waaraan ik mij door onkunde vaak tot bloedens toe gestooten heb, voor mijn lezeressen, voor zoover het in mijn vermogen is, weg te ruimen."

Iedereen had een eigen positie in de maatschappij, bedoelde mevrouw Kloppenburg hiermee te zeggen, en het kon lastig zijn die op de juiste wijze in te nemen. Toch moest gehoorzaamd worden aan de hiërarchie; als niemand zijn plaats wist, zou chaos het gevolg zijn. Het leven van de Europeesche vrouw in Indië legde de regels voor een beschaafd bestaan uit.

In deze levensgids maakten de lezeressen aan de hand van de schrijfster een reis door een Indische dag, vanaf het moment van opstaan tot en met het slapen gaan. Daarna kregen zij algemene overpeinzingen te lezen, met name over de woeligheden van het bestaan en het belang voortdurend op God te vertrouwen. Bij het boek waren enkele knippatronen gevoegd, waarmee een beetje handige vrouw Indische kledingstukken als sarong en kebaya kon maken. Ondanks de uiteenlopende adviezen, waren er twee centrale boodschappen die mevrouw Kloppenburg haar publiek voorhield.

Op de eerste plaats moest duidelijk zijn dat wat er ook gebeurde, de Europese vrouw nimmer mocht 'verindischen', hetgeen zeggen wilde: lui en laks worden. Om dit tegen te gaan, was een actieve instelling geboden: "In een goede huisvrouw kan de verveling geen plaats vinden (...); haar werkkracht oefent een heilzame werking op man, kinderen en bediendenpersoneel uit."
Was de heer-gemaal ondanks haar voortdurende inspanningen toch knorrig? Mevrouw Kloppenburg wist raad: "Spreek niet tegen. Is die [stemming] voorbij, zoo kunt ge bedaard met hem redeneren en de vrouw zal het pleidooi steeds winnen."

Deze zelfbeheersing was onontbeerlijk bij de tweede boodschap van mevrouw. In de regel hadden Europese vrouwen die in hun nieuwe land weinig ervaring met leiding geven aan vele bedienden die ook nog eens uit een andere bevolkingsgroep afkomstig waren. Geredeneerd vanuit de positie en het belang van de vrouw, moesten bedienden op afstand gehouden worden, zodat de grenzen tussen 'wij' en 'zij' duidelijk bleven. Ze hoorden de huisvrouw zo min mogelijk aan hun 'anders'-zijn te herinneren. Een ideale bediende stond er daarom open voor opgevoed te worden naar het Europese ideaalbeeld. Dit met liefde te doen was de taak der vrouw, legde mevrouw Kloppenburg uit.

Wie de boodschappen van mevrouw Kloppenburg goed in haar oren knoopte, zou het in Indië wel redden. Zoals ze zelf bemoedigend schreef:
"Een beschaafde vrouw met wilskracht en zonder vooroordeel tegen dit mooie land, zal het er best kunnen uithouden."

[Copyright © 1999/2009]       laatste update: 12.07.2009    [sitemap]